Waar ik mij goed voel ben ik thuis

De Rotterdamse binnenstad is weer een spreuk (adagium) van Erasmus rijker!

In april is de spreuk op het Albeda College aan de Watermolenstraat geplaatst.

De Watermolenstraat loopt evenwijdig aan het spoor, nabij het Hofplein. Te bereiken via de Schiekade, rechtsaf Provenierstraat, linksaf Watermolenstraat, aan het eind met de bocht mee naar links. Vanuit de Schiestraat (2e straat achter het Weena, ook langs het spoor lopend) is de spreuk goed te zien. Hier is de foto gemaakt. De beste plek echter om deze spreuk te zien, is vanuit de trein, getuige deze tweet.

Zoals eerder gemeld, ijvert de gemeente om meer adagia (spreuken) van Erasmus in de binnenstad te plaatsen. Hoewel er vorig jaar niets geplaatst is, is er achter de schermen wel met enkele partijen onderhandeld. Dit gebeurde door medewerkers van het bedrijf The Mothership, dat ingehuurd is om te komen tot het plaatsen van adagia.

De onderhandelingen met de Chinese supermarkt Wah Nam Hong op de Kruiskade zijn helaas op niets uitgelopen. Het plan was om de spreuk op de muur van deze supermarkt (naast het wijkpark Het Oude Westen) ook in Chinese karakters te vermelden.

De besprekingen met de Erasmus Universiteit R’dam zijn weer hervat, na aanvankelijke afwijzing. Ook het Erasmiaans Gymnasium is geïnteresseerd. En sinds kort wordt ook met het Zadkine College gesproken over een adagium op de gevel van één van hun vestigingen.

Brandgrenssteen met spreuk van Erasmus

In 2011 werd de grote brandgrenssteen, met daarop de spreuk van Erasmus “Zoet is de oorlog totdat je hem proeft”, van het Kruisplein verplaatst naar het pleintje voor het Schielandshuis. De steen is onderdeel van het aangeven van de grens waarbinnen aan het begin van de Tweede Wereldoorlog vrijwel de gehele binnenstad werd verwoest. De steen moest wijken voor de bouw van het nieuwe Centraal Station en omgeving. In het Latijn luidt de tekst: Dulce bellum inexpertis.

Vorig jaar is de steen weer op zijn — min of meer — oorspronkelijke plek teruggeplaatst: op het pleintje tussen de Doelen en het woongebouw Calypso, tegenover het Kruisplein.

Ankertegels met pictogram Erasmus gevonden

Toen vorig jaar de herinrichting van het marktterrein op de Binnenrotte startte, bleken op een dag alle ankertegels met daarop een pictogram van Erasmus (ontwerp architect Adriaan Geuze) te zijn weggehaald. Aan deze ankertegels werden bij harde wind de marktkramen vastgebonden.

Het was niet eenvoudig om te achterhalen waar deze ankertegels beland waren, maar het is gelukt. Het zijn er 211 en ze liggen opgeslagen bij de Gemeentewerf Centrum. De roestvrijstalen platen meten 10 x 34 cm. Aan elk plaatje zit een blok beton vast, dat 31 cm hoog x 20,5 cm breed x 45 cm lang is. Voorlopig liggen ze daar goed, maar ze kunnen er niet nog jaren blijven liggen. Gemeentewerken hoopt dat er binnen een jaar een bestemming voor komt. Er is al geopperd om de ankertegels per opbod op een veiling te verkopen, waarbij de opbrengst ten goede kan komen aan Erasmus-activiteiten in de stad. Meer ideeën zijn welkom.

Erasmus: eerste bestseller auteur in de geschiedenis

Geri de Boer vertaalde Erasmus, de ster aan Gutenbergs firmament van Nina Burton uit het Zweeds naar het Nederlands.

Wat vindt u van het boek?
‘Ik ben er lyrisch over, het is een schitterend boek. Behalve de titel dan, die kan eenvoudiger… Verder is er bijna geen passage die ik niet leuk vind. De invalshoek van de mediarevolutie is nieuw voor mij en de schrijfstijl van Nina Burton is geweldig!’

Hoe is het boek opgebouwd?
‘Het boek geeft een beschrijving van het leven van Erasmus. Van zijn geboorte in Rotterdam tot de uitgebreide correspondenties in zijn latere leven met alle grote intellectuelen van zijn tijd zoals Thomas More, koning Jacobus IV van Schotland, koning Hendrik VIII van Engeland, hertog Karel (de latere keizer Karel V), paus Leo X (Giovanni de Medici) en Maarten Luther. Allemaal proberen ze hem aan hun kant te krijgen, want Erasmus was een beroemdheid.’

Hoe kwam dat?
‘Grotendeels doordat zijn gedachtegoed kon worden gedrukt en verspreid. De invloed van de boekdrukkunst is dan ook een belangrijk aspect in het boek. Bazel was het centrum daarvan, en dat is niet vreemd: het ligt ideaal voor de distributie via de Rijn. De verkoop verliep via colporteurs en boekenlijsten die werden bezorgd, en niet in de laatste plaats via de Frankfurter Buchmesse, die al sinds 1470 bestond.’

Erasmus stond aan de wieg van massamedia marketing …
‘Precies! Schrijvers en drukkers wilden niet alleen hun naam aan het werk toevoegen, maar ook hun beeltenis. Erasmus liet de grote kunstenaars van zijn tijd afbeeldingen maken voor zijn boek, van hem maar ook andersoortige illustraties. Denk aan Massys, Dürer en Holbein.’

Wat voor man was Erasmus?
‘Twee typerende voorbeelden: in mei 1524 stond er een legertje boeren voor de poorten van Bazel; op advies van Erasmus hoorde het stadsbestuur hen aan, en na een kalme discussie vertrokken ze weer. Tegen het eind van zijn leven krijgt Erasmus geld en aanbiedingen uit heel Europa om zich ergens te vestigen. Hij wijst ze allemaal af omdat hij zijn geestelijke  vrijheid niet wil verkopen.’

Waarom is dit boek relevant?
‘De schrijfster schetst interessante overeenkomsten tussen toen en nu: het begon met een mediarevolutie (toen de  boekdrukkunst, nu de digitale revolutie), daarna kwam er een informatie-explosie die gevolgen had voor onderwijs, wetenschap en cultuur. Het is te vergelijken met wat er nu in de wereld speelt.’

Leg uit…
‘Netwerken van internationale correspondenten bespraken/bespreken de actualiteit en publicatie van die commentaren beïnvloedde/ beïnvloedt het publieke leven: onlusten, intolerantie, vluchtelingenstromen, fanatici. Destijds schudde het humanisme – met de nadruk op tolerantie – op zijn grondvesten. Nu voeren we een vergelijkbare discussie over humaniteit.’

(noot: tekst overgenomen uit de maart & april editie van de Rotterdamse Kunst & Cultuur Krant)

www.goedeboekjes.nl

“Erasmus: eerste bestseller auteur in de geschiedenis” verder lezen

Erasmus: Pionier van Vredesopvoeding en een Cultuur van Vrede

Op 28 oktober 2017 hield professor Peter van der Dungen ter ere van de Erasmusweek een voordracht over Erasmus in het bibliotheektheater aan de Hoogstraat. De titel van de voordracht is tevens de kop van dit tekstje. Professor Van den Dungen was onder meer 25 jaar lang de coördinator van het Internationale Netwerk ‘Musea voor Vrede’.

De tekst van de voordracht is hier te downloaden.

Brieven van Erasmus: Een schitterende inkijk in het leven van Desiderius Erasmus

Brieven is het slotdeel van de reeks Verzameld werk van Erasmus en is een prachtige uitgave. We krijgen een schitterende inkijk in het leven van Desiderius Erasmus (1466-1536), hoe hij werkte, hoe zijn netwerk was opgebouwd en hoe hij correspondeerde met alle groten der aarde in zijn tijd.

De eerste brief in de bundel is geschreven toen Erasmus achttien jaar was, is gericht aan een van zijn voogden en gaat over zorgen over zijn erfenis. De laatste brief van Erasmus is van twee weken voor zijn dood. Erasmus belooft er zijn vriend Goclenius te helpen bij een rechtszaak die tegen hem dreigde te worden aangespannen. Voor elke brief staat een toelichting en uitleg van Van Dam waardoor het heel gemakkelijk is om de brieven in Erasmus te plaatsen en volop te genieten van deze erudiete humanist. Brieven is een prachtig boek, heerlijk voor de komende donkere avonden in de winter. De Leeslub van Alles publiceert als voorpublicatie twee brieven uit de bundel: een brief aan Maarten Luther en een aan Thomas Moore, met telkens de uitleg van Harm-Jan van Dam erbij.

Tekst hier