De receptie van de klassieke oudheid in Erasmus en de noordelijke renaissance

Het Erasmus of Rotterdam Research Centre (ERRC) van de Erasmus School of Philosophy van de Erasmus Universiteit Rotterdam organiseert op vrijdag 15 maart een eendaagse conferentie over de receptie van de Klassieken in Erasmus en de Noordelijke Renaissance aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

De conferentie heeft tot doel de dialoog over verschillende aspecten (filologisch, historisch, cultureel, conceptueel) van de receptie van de Grieks-Romeinse oudheid in het rijke en diverse oeuvre van Erasmus van Rotterdam en andere prominente humanisten uit de Noordelijke Renaissance nieuw leven in te blazen.

Sessie 1 schetst het bredere beeld van de receptie van de Klassieken in het Renaissance-humanisme door enkele van de meest controversiële en vaak besproken aspecten ervan (methodologisch, cultureel, ideologisch) te bespreken. 

Sessie 2 onderzoekt hoe een brede kring van humanisten, waaronder Erasmus, een verscheidenheid aan elementen uit de klassieke oudheid in hun oeuvre heeft opgenomen en herwerkt (variërend van formeel/linguïstisch tot conceptueel en thematisch), en de culturele tendensen of spanningen die dergelijke praktijken weerspiegelen. . 

Sessie 3 zoomt in op bepaalde geschriften van Erasmus en hun veelzijdige dialoog met emblematische klassieke auteurs (zoals Homerus, Plutarchus en Lucian) en denkrichtingen; een onderzoek dat nieuw licht werpt op de interpretatie van zowel de oude werken in kwestie als de bredere kijk en bijdrage van Erasmus.

Datum: vrijdag 15 maart 2024 — 10.00 – 17.45 uur (CET)

Organisator: het Erasmus of Rdam Research Centre van de EUR

Locatie: Erasmus Universiteit Rotterdam Polakgebouw 1-21

Toegang: vrij (aanmelden niet vereist)

Voertaal: Engels

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de organisator: 

Efi Papadodima: papadodima@esphil.eur.nl

Erasmus over (Immoderate) schaamte

Het Erasmus of Rotterdam Research Centre (ERRC) organiseert regelmatig de zogenoemde Erasmus Seminars, waar academici die voor of vanuit hun onderzoekswerk interesse hebben in Erasmus, bijeen worden gebracht.

Namens de ERRC nodigen wij u uit voor het komende seminar, op donderdag 21 maart 2024. Tijdens deze bijeenkomst zal dr. Efi Papadodima (Academy of Athens; Erasmus University Rotterdam) discussiëren over Erasmus en zijn omgang me emoties.

…….. engagement with emotions.

Omdat de voertaal tijdens dit seminar Engels  is, volgt de informatie ook in het Engels.

Abstract

Erasmus engages with the emotion of pudor or verecundia (“shame”, “bashfulness”, “modesty”) both in conceptual terms and in terms of his self-confessed personal association with that emotion. Several of Erasmus’ adages, for instance, outline ancient conceptions of shame (aidos, aischyne, pudor, verecundia), with particular reference to: (a) its physical manifestations and (b) its possible harmful effects on human life – when either its “dosage” or its timing proves inappropriate. This latter aspect seems to be especially relevant to Erasmus’ personal experience, since it also motivated him to translate Plutarch’s short essay Peri dysopias (from the collection Moralia). dysopia, asused by Plutarch pace the Atticists, has no exact equivalent in Latin – or in other common modern languages (Erasmus renders it vitiosa verecundia,literally “bad shame”, and also immodica verecundia, “immoderate shame”); it is defined as a pathos or a nosos, an affection or malady of the mind, which is idiosyncratic in so far as it is deemed vile only in term of its consequences. Since it seems to indicate the embarrassment that compels one to grant an importunate or unjustified request, it would be fair to say that the Plutarchean dysopia comes closer to the notion of “compliance” (thus, the LOEB translators P.H. De Lacy and B. Einarson). In the prefatory letter to this translated piece (Ep. 1663 Allen), Erasmus summarizes the Plutarchean material, before eventually disclosing that he himself has been suffering from this “disorder” throughout his life. This loaded statement is worth cross-checking against other instances of Erasmus’ self-presentation when it comes to the broader spectrum of shame and modesty.

Bio

Efi Papadodima is a Senior Researcher in Classics at the Academy of Athens (Research Centre for Greek and Latin Literature) and a Visiting Fellow at the Erasmus of Rotterdam Research Centre. She specializes in ancient poetry, particularly Greek and Roman tragedy, and ancient ethics. She has authored three books and a variety of articles in these research areas. Her other research interests lie in the history of ideas and the reception of classical antiquity in the Early Modern period. In this latter field she is currently completing a monograph on the diverse ways in which Erasmus utilizes the classical tradition in his exploration of the multifaceted notion and the various manifestations of Discordia.

Datum: donderdag 21 maart 2024 — 15:00-17:00
Organisator: het Erasmus of Rdam Research Centre van de EUR

Locatie: Erasmus Universiteit Rotterdam, Theil Building C2-2

Toegang: vrij (aanmelden niet vereist)

Voertaal: Engels

Pieter van der Hoeven fietst in de voetsporen van Erasmus door Europa

Sedert april 2022 fietst Pieter van der Hoeven (1955 Rotterdam) naar allerlei steden en dorpen in Europa waarvan hij weet of heeft gehoord dat er zich een Erasmus-school of -instituut bevindt of dat er een Erasmus-activiteit plaatsvindt.

Zijn zoon suggereerde hem na zijn pensionering “een bekend persoon na te gaan fietsen”. Omdat hij Erasmiaan is, koos hij voor Erasmus. Tevens wilde hij met fietsen zijn lichaam lenig houden. Gaandeweg leerde hij daardoor niet alleen de bestemming te waarderen, maar ook de reis zelf. En hoewel de gesprekken over Erasmus oorspronkelijk bedoeld waren om de geest lenig te houden, leerde hij zo ook Erasmus meer te waarderen.

Pieter studeerde na het Erasmiaans gymnasium enige tijd in Leiden en daarna een jaar via een bilateraal uitwisselingsverdag wiskunde in Parijs. Rond 2000 werkte hij een tijdje aan de Erasmus-universiteit en daarna bij Hogeschool Inholland, Tot corona ging hij een of twee keer per jaar naar een buitenlandse hogeschool of universiteit in het kader van het ERASMUS-uitwisselings-programma. Dus heel wat Erasmus in zijn CV!

Sinds hij in 2022 gepensioneerd is, fietst hij in de voetsporen van Erasmus door Europa. Erasmus reisde voornamelijk te paard; dat is in onze tijd wel erg ingewikkeld, zeker voor iemand zonder ruiterervaring, maar de fiets heet niet voor niets een stalen ros. Pieter had tevoren eigenlijk alleen fietservaring naar werk en winkel en zo, maar ontdekt nu dat je op een fietstocht weliswaar minder kilometers maakt dan met auto, trein of vliegtuig, maar ondertussen wel veel meer leuke belevenissen smaakt.

Pieter van der Hoeven

Inmiddels heeft hij meer dan twintig scholen en instituten bezocht in vijftien steden, in Nederland, Duitsland, België, Engeland en Frankrijk. Toen hij op het Erasmiaans zat, had hij er eigenlijk geen idee van wie Erasmus was en tijdens zijn fietstocht ontdekt hij dat veel mensen zich Erasmiaan noemen zonder te snappen hoe waardevol diens erfenis voor ons kan zijn. Want dat die erfenis waardevol kan zijn, ontdekte Pieter toen hij zich in Erasmus en diens werk ging verdiepen. Erasmus was een compleet ander mens dan hij, met een heel ander taalgebruik in een heel andere tijd, maar toch zijn zijn opvattingen verrassend genoeg in feite nog super-actueel en toepasbaar als het erom gaat goede en gelukkige mensen te worden.

Meer informatie is te vinden op erasmusxxi.eu.

Erasmusweek in Rotterdam

23 t/m 29 oktober 2023

De Erasmusweek had een vol en mooi programma met interessante activiteiten.

Het thema was het 75-jarig bestaan van de universele Verklaring van de rechten van de mens, welk thema door alle participerende organisaties enthousiast was overgenomen.

— ma. 23 okt. Erasmus uit de kluis, in de centrale bibliotheek R’dam.

— di. 24 okt. Lunchconcert door organist Hayo Boerema in de Laurenskerk 

en “IJsbrekers in ontmoeting met Erasmus” organisatie de Laurenskerk, in de bibliotheek

en opening van een Erasmustentoonstelling in de Senaatzaal van de Erasmus Universiteit

en het Bibliotheekcollege “The right to protest” door Amnesty International ism Justice and Peace and Shelter City.

— wo. 25 okt. “IJsbrekers in ontmoeting met Erasmus” door en in de bibliotheek.

— do. 24 okt. “Erasmus voor de klas” door het Erasmiaans Gymnasium en de stg Erasmushuis R’dam

en “Mensenrechten in de stad van Erasmus” door stichting Huis van Erasmus in het bibliotheektheater. 

— vrij. 27 okt. Uitreiking van de Lof der Zotheidspeld aan mw Lilian Gonçalves – Ho Kang You in de Burgerzaal van het stadhuis, door stichting Comité Erasmus

en “Goed gesprek: Een grap of een belediging: zijn er grenzen aan de vrijheid van meningsuiting” door organisatie Quardin, in de bibliotheek.

— zat. 28 okt. “IJsbrekers in ontmoeting met Erasmus” in en door de bibliotheek

en “Living library – geen boeken maar mensen lenen/lezen”, door Martijn Bergsma in de bibliotheek

en “Write for rights” in en door de bibliotheek ism Amnesty International

en studiedag “Remonstranten in de ban van Erasmus” in gebouw Arminius, door het Remonstrants Erfgoed ism Remonstrantse Vereniging Rotterdam.

— zo. 29 okt. Filosofie workshop “Durf te denken over…..Erasmiaanse waarden” door filosoof Ruby Knipscheer in de bibliotheek.

Steven Lamberts beschrijft enkele activiteiten in zijn welkomstoespraak bij de uitreiking van de Lof der Zotheidspeld.

Erasmuscollectie van wereldbelang voor de mensheid

In december 2021 werd de Erasmuscollectie Rotterdam door de Nederlandse Unesco Commissie genomineerd voor toevoeging aan het Unesco Memory of the World Register. Een enorme eer én bijzondere erkenning voor deze wereldwijd unieke erfgoedcollectie, die wordt bewaard en beheerd in de Centrale Bibliotheek van Rotterdam. 

Op 18 mei 2023 maakte Unesco bekend dat de Erasmuscollectie inderdaad is toegevoegd aan hun internationale Memory of the World Register.

Op 23 mei 2023 werden tijdens een feestelijke bijeenkomst in de bibliotheek twee Unesco vlaggen overhandigd aan Rotterdam: een voor de Erasmuscollectie en een voor de Atlas van Stolk collectie (in beheer bij Bibliotheek Rotterdam en al eerder aan dit Unesco Register toegevoegd).

Beide vlaggen wapperen nu dagelijks voor de bibliotheek.

Foto Mischa Mannot

Achtereenvolgens spraken Theo Kemperman, directeur-bestuurder van de bibliotheek Rotterdam, dr John Tholen, conservator van de Erasmuscollectie, Said Kasmi, wethouder Onderwijs, Cultuur en Evenementen en de heer Berendse, voorzitter van de Nederlandse Unesco Commissie.

“Erasmuscollectie van wereldbelang voor de mensheid” verder lezen

Een Erasmusbeeld in het ErasmusMC

Vrijwel ongemerkt voor de stad is op 30 januari 2020 het Erasmus Medisch Centrum verblijd met het prachtige kunstwerk ‘Erasmus te paard’. Het bijna 4 meter grote kunstwerk is geschonken door het Gezelschap Rotterdam ’43 ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van dit gezelschap in 2018.

Het Gezelschap Rotterdam ‘43 is in 1943 door een aantal havenmensen opgericht, ter bevordering van de te verwachten wederopbouw van Rotterdam. Het genootschap bestaat sindsdien uit 70 academici die 10x per jaar een lezing voor elkaar organiseren. De spreker moet een actueel thema behandelen en daarna een link leggen met Erasmus, door zich af te vragen: “Wat zou Erasmus van dit thema vinden?” Als dank ontvangt de spreker een beeldje van Erasmus te paard. Als een lid van het genootschap de leeftijd van 44 jaar bereikt, moet hij uittreden.  

Het grote kunstwerk is gemaakt door kunstenaar Eric Claus en gebaseerd op het kleine beeldje dat een spreker van het Gezelschap ‘43 na diens lezing ontvangt. Claus is ook de maker van dit kleine beeldje.

In 2018 bestond het gezelschap 75 jaar. Tijdens het lustrumdiner ter ere van dit jubileum werd bedacht dat het mooi zou zijn om het ErasmusMC ter gelegenheid van de nieuwbouw met een passend geschenk te vereren. Er werd een lustrumcommissie gevormd die in de jaren tot 2020 tijd noch moeite heeft gespaard om het doneren van dit prachtige beeld mogelijk te maken. 

Tijdens de receptie na de onthulling (30-01-2020) sloeg de voorzitter van het gezelschap een bruggetje met het ErasmusMC en Erasmus, waarbij hij de levenshouding van Erasmus zonder dogma’s benadrukte: niets staat vast en alles moet onderzocht worden. Verder belichtte hij uit Erasmus’ gedachtegoed dat de mens zelf in staat is het goede te doen en zaken beter te maken. Waar komt deze filosofie beter tot uiting dan in een ziekenhuis?