Vier verslagen

foto: Martijn Bergsma

Rondleiding over Erasmus            

door Lennard van den Beukel / Klas 1B (12 jr) 

We hebben een rondleiding gekregen over Desiderius Erasmus Rotterdamus in Rotterdam. We begonnen bij de bibliotheek, want op de bibliotheek staat een uitspraak van Erasmus: ‘Heel de wereld is je vaderland.’ Daarmee bedoelde hij dat alle mensen bij elkaar horen. In het café in de bibliotheek staat nog een uitspraak van hem: ‘Als ik weinig geld heb koop ik boeken en als ik dan nog iets overhoud dan koop ik eten en kleren.’ Daarna hoorden we dat – zover bekend is – Erasmus 3141 brieven heeft geschreven. Dit deed hij allemaal in het Latijn. Hij heeft ook voor zijn boek Adagia 4131 spreekwoorden verzameld. 

In de Nauwe Kerkstraat stond het café van een tante van de moeder van Erasmus waar de moeder van Erasmus tijdens haar zwangerschap onopgemerkt kon verblijven. Dat deed ze omdat de vader van Erasmus een priester was en dus überhaupt geen kinderen mocht krijgen en omdat ze niet getrouwd waren. (In die tijd moest je getrouwd zijn voordat je een kind kreeg). Erasmus is uiteindelijk geboren in het ziekenhuis of in dat café. Dat is niet helemaal duidelijk. 

Terwijl Erasmus opgroeide was de Laurenskerk nog in aanbouw. Het was voor Erasmus heel vervelend dat zijn ouders niet getrouwd waren. Erasmus moest nadat hij naar de Latijnse school was gestuurd door zijn oom (Hij woonde eerst bij zijn oom omdat zijn ouders waren overleden aan de pest toen hij 13 was) naar het Klooster van Stijn. Daar vond hij niets aan. Het enige wat hij daar interessant vond was de bibliotheek van het klooster. Daar zat hij totdat de Hertog van Kamerijk hem uit het klooster haalde om namens hem Latijnse literatuurbijeenkomsten te gaan organiseren. In die tijd was het gewoon dat belangrijke mensen zoals hertogen iemand in dienst hadden die de Latijnse dingen voor hen deed, omdat niet alle hertogen zelf Latijn spraken. 

Toen gingen we naar het beeld van Erasmus. Daar werd verteld dat iedereen die nu naar Rotterdam komt om dingen over Erasmus te bekijken zeker langs het beeld van Erasmus gaat. In 1549 werd het eerste beeld in Rotterdam van Erasmus gemaakt. Dit was een klein houten beeldje van hem met een arm waar een rol papier in zat die kon bewegen. Dat beeldje werd getoond aan belangrijke mensen die naar Rotterdam kwamen voor Erasmus. Toen besefte men dat er misschien een groter beeld gebouwd moest worden. Dat beeld was in 1622 klaar en werd naast de Laurenskerk gezet. Dat beeld is gemaakt van koper en aan de onderkant van het beeld staan teksten, zowel in het Nederlands als in het Latijn. Tijdens het bombardement van Rotterdam in de Tweede Wereldoorlog is dat beeld niet platgebombardeerd, net als de Laurenskerk. In het derde jaar van de Tweede Wereldoorlog is het beeld tijdelijk begraven in de tuin van Boijmans van Beuningen, omdat ze bang waren dat het beeld kapotgemaakt zou worden door de Duitsers en gebruikt zou worden als materiaal voor kogels. 

Daarna gingen we naar binnen in de Laurenskerk. Daar staat een beeldje van een schip dat eerst Erasmus heette, maar die naam mocht toch niet. Dat schip ging met 4 andere schepen naar Japan. Ze gingen eerst naar een eiland bij Argentinië. Voor dat ze daar aankwamen, waren er al drie schepen vergaan. Bij Japan kwam alleen het schip dat eerst Erasmus heette aan. De Japanners waren heel verbaasd toen ze die mensen zagen, want die hadden nog nooit iemand met blond haar gezien. De koning van Japan probeerde toch met de bemanning in contact te komen, omdat zijn dochter doodziek was en hij dacht dat de bemanning haar misschien kon redden. Uiteindelijk ging de scheepsarts kijken en die wist haar te genezen. Daardoor werd de koning nieuwsgierig naar de bemanning. De bemanning vertelde toen over Erasmus. De koning vond Erasmus zo goed dat er nu overal in Japan op de middelbare school de denkwijze van Erasmus wordt gehanteerd.

Desiderius Erasmus 1466 /1467/1469 – 1536

door Arisa Rybak & Sanisha Bhagoe / Klas 1C (12 jr)

Erasmus was 1 van de bekendste Rotterdammers ter wereld. Hij heeft het boek Lof der zotheid onder andere geschreven, en 3260 spreuken verzamelt! Ook was hij een humanist. Hij vond het belachelijk dat de kerk en de paus zo veel macht/geld hadden. Zelf was hij wel katholiek, maar hij vond het belangrijk dat alles/iedereen gelijk was. 

In dit verslag gaan we vertellen wat we hebben geleerd bij de Erasmus wandeling. 

Als eerst ontmoette we elkaar bij de centrale bibliotheek waar de eerste spreuk van Erasmus al op ons stond te wachten. “Heel de aarde is je vaderland” wat Erasmus daarmee bedoelde volgens ons is, het maakt niet uit in welk land je bent, heel de wereld is je thuis. Het kan natuurlijk van alles betekenen. Maar we gaan nooit weten wat Erasmus daarmee echt bedoelde. Erasmus hield van spreuken. Wat ook nog een interessante spreuk van Erasmus is is: als ik weinig geld heb, koop ik boeken; als ik nog iets overhou dan koop ik eten en kleren. Erasmus gaf niet om kleding. Hoe vond boeken belangrijker. In bijna elk restaurant in de VS staat die spreuk bij de kassa. De spreuk kan je ook tegenkomen in het centrale bibliotheek, in het café. 

Van 1622 tot 1940 stond er een Erasmus standbeeld naast de Markthal. Hij werd gebombardeerd door de Spanjaarden op 14 mei 1940. Het standbeeld is het oudste standbeeld in Nederland! Het standbeeld werd weggehaald door de gemeentelijke dienst Kunstbescherming, en werd naar het Museum Boijmans Van Beuningen gebracht. Tot juli 1945, toen kreeg hij weer een nieuwe plek op de coolsingel tot 1963. Uiteindelijk heeft het beeld plaats gekregen in 1964 voor de Sint-Laurenskerk. De originele sokkel is op 23 februari 1965 naar het Erasmiaans Gymnasium vervoerd. 

Er is nog een monument van Erasmus voor de Sint-Laurenskerk. Het is een Vrijstaande trapgevel met de portret van Erasmus zelf erop. De trapgevel is helemaal bedekt met illustraties afkomstig uit Erasmus’ belangrijkste werken: de Adagia, Lof der Zotheid en het Nieuwe Testament. Het monument is op 28 oktober 2016 aan het licht gebracht.

Ook in het Sint-Laurenskerk zelf zijn boeken/monumenten van Erasmus. Zo is er bijvoorbeeld de boek lof der zotheid en de boek aan de ketting. Er hangt daar ook een tekst in latijn over Erasmus. Ook is er een schip die Erasmus heette. De naam is wel veranderd naar De liefde. De schip ging van Nederland naar Japan, en belandde op een eilandje die Kuroshima heet. Het replica van de schip bevindt zich in Kuroshima en het origineel in het Nationaal museum van Tokio. Het beeld staat als symbool van handelsrelatie tussen Nederland en Japan. Als je naar Japan gaat weet letterlijk iedereen wie Erasmus was. Verder is het een mooi kerk met veel andere monumenten. 

Wat we ook niet vergeten is de mozaïek tegenover het stadhuis. Het stelt Erasmus voor met zijn paard. Bovenaan zie je zijn geboorteplaats staan in het Latijn “Roterodamum”. En onderaan zijn sterfplaats “Inclyta Basilea”.

Erasmus project

door Daan Groenendijk, Lucas van Altenburg en Noud van Delft / Klas 1C (12/13 jr)

Erasmus is een van de bekendste Rotterdammers ter wereld. Hij is een filosoof en humanist. Ook schreef hij boeken, een van de bekendste was Lof der Zotheid. Hij heeft ook veel spreuken bedacht. Hij was zelf katholiek, maar hij vindt het niet goed dat de paus en de kerk zoveel macht en geld hadden. Hij vindt het heel belangrijk dat iedereen gelijke rechten heeft. Erasmus is op 28 oktober 1466 geboren en heeft in 1466, 1467 en 1469 in Rotterdam gewoond. Hij is op 12 juli 1536 overleden. 

Het verslag over de toelichtingen van de wandeling

We begonnen bij de bibliotheek waar we de eerste spreuk van Erasmus zagen “Heel aarde is je vaderland”. We weten niet zeker wat dit betekent, maar we denken dat dit de betekenis is: Het maakt niet uit waar je vandaan komt, heel de wereld is je thuis. Maar het kan natuurlijk ook ander dingen betekenen. Erasmus gaf meer om boeken dan om kleding. Hij heeft hier ook een spreuk over, namelijk: “Als ik geld heb, koop ik boeken. Als ik nog geld overhoud dan koop ik eten en kleren.

Monument Erasmus

Voor de Laurenskerk staat een vrijstaande trapgevel met een portret van Erasmus erop. Het monument is op 28 oktober 2016 geopend. Er staan illustraties op van Erasmus zijn belangrijkste werken: Uit Lof der zotheid, het nieuwe testament en de Adagia. 

foto: Martijn Bergsma

In de Laurenskerk zelf zijn er ook kleine monumenten en ze hebben boeken van Erasmus. Ze hebben onder andere het boek: “Lof der zotheid”. Er is ook een schip dat vernoemd is naar Erasmus. Het schip ging eigenlijk naar China maar kwam terecht in Japan, het schip belandde op een eiland, genaamd Deshima. Het originele schip bevind zich in het Nationale museum in Tokyo. Daarom weet iedereen in Japan wie Erasmus is. 

Standbeeld Erasmus

Van 1622 tot 1940 stond er een Erasmus standbeeld bij de Markthal. Het standbeeld was weggehaald door de gemeente. In 1945 is het standbeeld verplaats naar het museum Boijmans Van Beuningen. Maar tot 1945, want toen is het standbeeld verplaatst naar de Coolsingel. Uiteindelijk is het standbeeld voor de Sint-Laurenskerk geplaatst.

Erasmus project                                                                      Atilla Faqiri (1e klas / 13 jr)

Van 1622 tot 1940 stond er een Erasmus standbeeld bij de Markthal. Het standbeeld was weggehaald door de gemeente. In 1945 is het standbeeld verplaatst naar het museum Boijmans Van Beuningen. Maar tot 1945, want toen is het standbeeld verplaatst naar de Coolsingel. Uiteindelijk is het standbeeld naar de Sint-Laurenskerk.

Erasmus was een bekend Nederlandse filosoof en schrijver die door heel Europa gereisd heeft. Hij is geboren op 1466/1467/1469 (We weten niet zeker wanneer hij geboren is). Een van zijn spreekwoorden luidt: ‘Heel de wereld is mijn vaderland’. Daarmee bedoelde hij waarschijnlijk dat iedereen in de wereld een beetje familie van elkaar is. Hij is in elk land van Europa geweest behalve Spanje en Portugal, omdat ze daar streng katholiek zijn. 

Erasmus maakte de kerk belachelijk ook al was hij zelf Christen. Hij maakte de kerk belachelijk, omdat hij het oneens was met alle macht die de kerk had en door het feit dat er van de macht gebruik werd gemaakt om nog rijker en machtiger te worden. Hij vond dat mensen de mogelijkheid moeten hebben zelf nadenken door hun de mogelijkheid te geven de Bijbel in hun eigen taal te kunnen lezen. Hij wilde meningsverschillen overbruggen met gezond verstand. Hij heeft zelfs met Karel de 5e een gesprek gehad over zijn gedachtes. 

Hij begon met Latijnse les toen hij 8 of 9 jaar oud was. Al zijn 3141 brieven en 4131 spreekwoorden heeft hij ook in het Latijn geschreven. Erasmus droomde er altijd van om naar de universiteit te gaan, maar zolang hij nog in het klooster zat kon dat niet. Hij mocht sowieso niet studeren, omdat hij een bastaardkind was. Dat kwam doordat zijn vader priester was en een priester mocht in die tijd geen kinderen hebben. De hertog van Kameland haalde hem uit het klooster van Stijn. Uiteindelijk heeft Erasmus dan in Parijs toch theologie gestudeerd. 

Erasmus zijn ouders hadden voor hem nog een zoon die was verbannen naar Rome. De mensen waren dus ook tegen Erasmus. Toen is Erasmus zijn moeder naar haar tante gevlucht in Rotterdam. Die had toen een klein café. Ze zij dat er heel veel mensen naar binnen en naar buiten gingen en dat ze haar daar dus niet zouden opmerken. 

Philips de Goede was de zoon van Karel de 5e en kwam in 1549 naar Nederland om Erasmus zijn geboortehuis te zien en een beeld van hem. Er was toen helemaal nog geen beeld van Erasmus, dus werd er een klein houten beeldje gesneden. Daarna kwam er een marmeren beeld van hem, maar tijdens de 80-jarige oorlog waren de Spanjaarden aan de macht en gooiden Erasmus zijn beeld in het water. Later werd hij eruit gehaald en in elkaar gezet, maar dat lukte niet volledig. Er kwam ook nog een bronzen beeld.