Een aantal aspecten van dit gedachtegoed, zoals zijn onvermoeibaar pleiten voor verdraagzaamheid, voor de vrijheid van meningsuiting, het belang van dialoog en het bediscussiëren van controversiële onderwerpen met humor, maar vooral met eerbied voor een andermans mening, vormen belangrijke elementen voor nieuwe onderwijsvormen in burgerschapsvorming zoals deze met ingang van dit schooljaar een vast onderdeel van het onderwijs is geworden.
Burgerschapsvorming op basis van het gedachtegoed van Erasmus wordt ontwikkeld door het Huis van Erasmus en de Erasmus Universiteit die ernaar streven van elke student “een Erasmiaan” te maken.
In het kader van het bevorderen van krachtig burgerschap voor volwassenen organiseert het Huis van Erasmus morgenavond in het Bibliotheektheater een Informatie- en Debatavond met de titel ”Nepnieuws, wat doen we ermee?”.
Er gebeurde dit jaar veel rondom Erasmus.
Op 30 april was het precies 400 jaar geleden dat het prachtige bronzen Erasmusbeeld door Hendrik de Keyser op de markt van Rotterdam werd geplaatst.
Het blijft bijzonder dat Rotterdam als eerste stad een openbaar standbeeld plaatste voor een
Rotterdamse wetenschapper, dus niet voor een koning, keizer of admiraal.
Op 29 april organiseerde het Centrum voor Beeldende Kunst een symposium over het belang van dit beeld in de collectie beelden in onze stad. Tijdens dit Symposium spraken de burgemeesters van de twee Erasmussteden Gouda en Rotterdam, de heren Verhoeven en Aboutaleb, over het belang van het gedachtegoed van Erasmus.
Dit nieuwe initiatief, mede gestart door ons comité, wil het dit jaar 750 jaar bestaande Gouda en de stad Rotterdam dichter bij elkaar brengen. In het vervolg zal er om het jaar in elke stad een speciale activiteit rondom Erasmus worden georganiseerd.
Op 30 april was het om 12 uur precies 400 jaar geleden dat het beeld werd geplaatst. Iedere Rotterdammer weet dat Erasmus elke middag bij de 12de klokslag van 12 uur een bladzijde in zijn grote boek omslaat. Wij hebben dat gevierd met Rotterdamse leerlingen en studenten die op dat moment ook een bladzijde uit hun favoriete boek omsloegen.
In de Laurenskerk werd op 30 april door de beide burgemeesters een bijzondere Erasmusnis geopend waarin ook een aantal bijzondere beeldjes van Erasmus uit de collectie van Museum Rotterdam werden geplaatst.
In de bibliotheek Rotterdam bevindt zich een van de grootste en bijzonderste collecties ter wereld van het werk van Erasmus, een collectie die dit jaar genomineerd werd om opgenomen te worden in de Unesco Wereld Erfgoed collectie.
In juli werd “Erasmus Online” gestart: het is het meest volledige bibliografische overzicht van de Erasmiaanse drukgeschiedenis. Het biedt unieke onderzoeksmogelijkheden met zeer gedetailleerde gegevens per editie. Erasmus Online is vrij toegankelijk voor een ieder.
De in een grote kluis bewaarde collectie boeken die nu via Erasmus Online vrij toegankelijk is, en de “Erasmus Experience” waar al duizenden bezoekers en vele tientallen schoolklassen kennis maakten met het gedachtegoed van Erasmus ,maken de Bibliotheek Rotterdam, tezamen met het beeld van Hendrik de Keyser, de nis in de Laurenskerk en het Geboorte Monument van Erasmus naast de kerk een aantrekkelijk doel voor de Erasmus
wandeling welke in verschillende talen on line wordt aangeboden. Vele Rotterdammers en toeristen die de stad bezoeken maken er gebruik van.
Een minder bekend maar niet minder spannend “Erasmus moment” was dit voorjaar het slaan van een twee euro stuk met een zijdelingse, aan een schilderij van Holbein ontleende, beeltenis van Erasmus. Deze munt werd in allerlei variaties uitgebracht in alle 27 landen van de Europese Unie. Aanleiding is het 35-jarig bestaan van de Erasmus plus programma van de EU. In deze 35 jaar kregen miljoenen jonge Europeanen de gelegenheid om gedurende enige tijd te studeren aan een universiteit in een ander land. Deze uitwisseling wordt algemeen beschouwd als het meest succesvolle Europese integratieproject.
Overigens werden er in Nederland slechts 17.000 Erasmus munten geslagen. Let dus goed op of er een door Uw handen gaat.
Maar hoe ging het eigenlijk met Erasmus zelf in 1522, nu 500 jaar geleden. Wij weten uit zijn brieven dat hij het moeilijk had. Europa was in razend tempo gespleten geraakt en gevangen in polarisatie tussen katholieken en reformatoren. “Wie niet met ons is, is tegen ons” was het adagium geworden in beide kampen. Erasmus doet zijn uiterste best om dreigende afscheiding te voorkomen, maar zijn gematigde opstelling wordt door geen van beide partijen in dank afgenomen. Om de steeds vijandiger theologen van het lijf te houden zoekt Erasmus bescherming bij de nieuwe uit Nederland afkomstige paus Adrianus.
Erasmus voelt zich in het najaar van1522 ziek: hij wordt geteisterd door pijnen veroorzaakt door nierstenen. Hij kan alleen nog staande lezen en schrijven. Een lichtpuntje is dat hij een nieuw type rode wijn ontdekt, afkomstig uit de Bourgogne. In verscheidene brieven meldt hij dat hij nog nooit zo iets lekkers heeft gedronken en droomt dat hij zich voor deze wijn in het vijandige Frankrijk zou willen vestigen.
Maar Erasmus publiceert in 1522 in een derde twaalftal Samenspraken ook een bijzondere visie op Oorlog en Vrede.
Wij hebben enkele jaren geleden de publicatie van zijn “Klacht van de Vrede” uit 1517 gevierd, een boek waarin Erasmus zich als een krachtig pacifist opstelt. Nu stelt hij: ”misschien moet een goede vorst wel eens een oorlog voeren, maar pas wanneer alle
andere mogelijkheden zijn uitgeput en de hoogste nood hem dwingt”. Je moet je soms verdedigen wanneer een op macht belust buurland jouw land binnenvalt. Hij beseft echter terdege dat zo’n verdediging gepaard gaat met veel leed en schade.
Het is verbluffend dat Erasmus nu precies 500 jaar geleden een boodschap verkondigt die helaas vandaag volop actueel is.
Zaterdagavond is er een bijeenkomst in de Laurenskerk waar de conservator van de Erasmus Erfgoed Collectie van de Bibliotheek John Tholen over “De Klacht van de Vrede” spreekt, gevolgd door een concert door Capella Brabant.
Ik hoop U allen daar te zien.
Maar nu eerst tijd voor de uitreiking van de Lof der Zotheidspeld aan Peter Koole en de Erasmus-lezing door Siebe Thissen
Ik wens U allen een aangename middag.
terug naar het verslag van de uitreiking van de Lof der Zotheidspeld 2022