De receptie van de klassieke oudheid in Erasmus en de noordelijke renaissance

Het Erasmus of Rotterdam Research Centre (ERRC) van de Erasmus School of Philosophy van de Erasmus Universiteit Rotterdam organiseert op vrijdag 15 maart een eendaagse conferentie over de receptie van de Klassieken in Erasmus en de Noordelijke Renaissance aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

De conferentie heeft tot doel de dialoog over verschillende aspecten (filologisch, historisch, cultureel, conceptueel) van de receptie van de Grieks-Romeinse oudheid in het rijke en diverse oeuvre van Erasmus van Rotterdam en andere prominente humanisten uit de Noordelijke Renaissance nieuw leven in te blazen.

Sessie 1 schetst het bredere beeld van de receptie van de Klassieken in het Renaissance-humanisme door enkele van de meest controversiële en vaak besproken aspecten ervan (methodologisch, cultureel, ideologisch) te bespreken. 

Sessie 2 onderzoekt hoe een brede kring van humanisten, waaronder Erasmus, een verscheidenheid aan elementen uit de klassieke oudheid in hun oeuvre heeft opgenomen en herwerkt (variërend van formeel/linguïstisch tot conceptueel en thematisch), en de culturele tendensen of spanningen die dergelijke praktijken weerspiegelen. . 

Sessie 3 zoomt in op bepaalde geschriften van Erasmus en hun veelzijdige dialoog met emblematische klassieke auteurs (zoals Homerus, Plutarchus en Lucian) en denkrichtingen; een onderzoek dat nieuw licht werpt op de interpretatie van zowel de oude werken in kwestie als de bredere kijk en bijdrage van Erasmus.

Datum: vrijdag 15 maart 2024 — 10.00 – 17.45 uur (CET)

Organisator: het Erasmus of Rdam Research Centre van de EUR

Locatie: Erasmus Universiteit Rotterdam Polakgebouw 1-21

Toegang: vrij (aanmelden niet vereist)

Voertaal: Engels

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de organisator: 

Efi Papadodima: papadodima@esphil.eur.nl

Erasmus over (Immoderate) schaamte

Het Erasmus of Rotterdam Research Centre (ERRC) organiseert regelmatig de zogenoemde Erasmus Seminars, waar academici die voor of vanuit hun onderzoekswerk interesse hebben in Erasmus, bijeen worden gebracht.

Namens de ERRC nodigen wij u uit voor het komende seminar, op donderdag 21 maart 2024. Tijdens deze bijeenkomst zal dr. Efi Papadodima (Academy of Athens; Erasmus University Rotterdam) discussiëren over Erasmus en zijn omgang me emoties.

…….. engagement with emotions.

Omdat de voertaal tijdens dit seminar Engels  is, volgt de informatie ook in het Engels.

Abstract

Erasmus engages with the emotion of pudor or verecundia (“shame”, “bashfulness”, “modesty”) both in conceptual terms and in terms of his self-confessed personal association with that emotion. Several of Erasmus’ adages, for instance, outline ancient conceptions of shame (aidos, aischyne, pudor, verecundia), with particular reference to: (a) its physical manifestations and (b) its possible harmful effects on human life – when either its “dosage” or its timing proves inappropriate. This latter aspect seems to be especially relevant to Erasmus’ personal experience, since it also motivated him to translate Plutarch’s short essay Peri dysopias (from the collection Moralia). dysopia, asused by Plutarch pace the Atticists, has no exact equivalent in Latin – or in other common modern languages (Erasmus renders it vitiosa verecundia,literally “bad shame”, and also immodica verecundia, “immoderate shame”); it is defined as a pathos or a nosos, an affection or malady of the mind, which is idiosyncratic in so far as it is deemed vile only in term of its consequences. Since it seems to indicate the embarrassment that compels one to grant an importunate or unjustified request, it would be fair to say that the Plutarchean dysopia comes closer to the notion of “compliance” (thus, the LOEB translators P.H. De Lacy and B. Einarson). In the prefatory letter to this translated piece (Ep. 1663 Allen), Erasmus summarizes the Plutarchean material, before eventually disclosing that he himself has been suffering from this “disorder” throughout his life. This loaded statement is worth cross-checking against other instances of Erasmus’ self-presentation when it comes to the broader spectrum of shame and modesty.

Bio

Efi Papadodima is a Senior Researcher in Classics at the Academy of Athens (Research Centre for Greek and Latin Literature) and a Visiting Fellow at the Erasmus of Rotterdam Research Centre. She specializes in ancient poetry, particularly Greek and Roman tragedy, and ancient ethics. She has authored three books and a variety of articles in these research areas. Her other research interests lie in the history of ideas and the reception of classical antiquity in the Early Modern period. In this latter field she is currently completing a monograph on the diverse ways in which Erasmus utilizes the classical tradition in his exploration of the multifaceted notion and the various manifestations of Discordia.

Datum: donderdag 21 maart 2024 — 15:00-17:00
Organisator: het Erasmus of Rdam Research Centre van de EUR

Locatie: Erasmus Universiteit Rotterdam, Theil Building C2-2

Toegang: vrij (aanmelden niet vereist)

Voertaal: Engels

Pieter van der Hoeven fietst in de voetsporen van Erasmus door Europa

Sedert april 2022 fietst Pieter van der Hoeven (1955 Rotterdam) naar allerlei steden en dorpen in Europa waarvan hij weet of heeft gehoord dat er zich een Erasmus-school of -instituut bevindt of dat er een Erasmus-activiteit plaatsvindt.

Zijn zoon suggereerde hem na zijn pensionering “een bekend persoon na te gaan fietsen”. Omdat hij Erasmiaan is, koos hij voor Erasmus. Tevens wilde hij met fietsen zijn lichaam lenig houden. Gaandeweg leerde hij daardoor niet alleen de bestemming te waarderen, maar ook de reis zelf. En hoewel de gesprekken over Erasmus oorspronkelijk bedoeld waren om de geest lenig te houden, leerde hij zo ook Erasmus meer te waarderen.

Pieter studeerde na het Erasmiaans gymnasium enige tijd in Leiden en daarna een jaar via een bilateraal uitwisselingsverdag wiskunde in Parijs. Rond 2000 werkte hij een tijdje aan de Erasmus-universiteit en daarna bij Hogeschool Inholland, Tot corona ging hij een of twee keer per jaar naar een buitenlandse hogeschool of universiteit in het kader van het ERASMUS-uitwisselings-programma. Dus heel wat Erasmus in zijn CV!

Sinds hij in 2022 gepensioneerd is, fietst hij in de voetsporen van Erasmus door Europa. Erasmus reisde voornamelijk te paard; dat is in onze tijd wel erg ingewikkeld, zeker voor iemand zonder ruiterervaring, maar de fiets heet niet voor niets een stalen ros. Pieter had tevoren eigenlijk alleen fietservaring naar werk en winkel en zo, maar ontdekt nu dat je op een fietstocht weliswaar minder kilometers maakt dan met auto, trein of vliegtuig, maar ondertussen wel veel meer leuke belevenissen smaakt.

Pieter van der Hoeven

Inmiddels heeft hij meer dan twintig scholen en instituten bezocht in vijftien steden, in Nederland, Duitsland, België, Engeland en Frankrijk. Toen hij op het Erasmiaans zat, had hij er eigenlijk geen idee van wie Erasmus was en tijdens zijn fietstocht ontdekt hij dat veel mensen zich Erasmiaan noemen zonder te snappen hoe waardevol diens erfenis voor ons kan zijn. Want dat die erfenis waardevol kan zijn, ontdekte Pieter toen hij zich in Erasmus en diens werk ging verdiepen. Erasmus was een compleet ander mens dan hij, met een heel ander taalgebruik in een heel andere tijd, maar toch zijn zijn opvattingen verrassend genoeg in feite nog super-actueel en toepasbaar als het erom gaat goede en gelukkige mensen te worden.

Meer informatie is te vinden op erasmusxxi.eu.

Erasmusweek in Rotterdam

23 t/m 29 oktober 2023

De Erasmusweek had een vol en mooi programma met interessante activiteiten.

Het thema was het 75-jarig bestaan van de universele Verklaring van de rechten van de mens, welk thema door alle participerende organisaties enthousiast was overgenomen.

— ma. 23 okt. Erasmus uit de kluis, in de centrale bibliotheek R’dam.

— di. 24 okt. Lunchconcert door organist Hayo Boerema in de Laurenskerk 

en “IJsbrekers in ontmoeting met Erasmus” organisatie de Laurenskerk, in de bibliotheek

en opening van een Erasmustentoonstelling in de Senaatzaal van de Erasmus Universiteit

en het Bibliotheekcollege “The right to protest” door Amnesty International ism Justice and Peace and Shelter City.

— wo. 25 okt. “IJsbrekers in ontmoeting met Erasmus” door en in de bibliotheek.

— do. 24 okt. “Erasmus voor de klas” door het Erasmiaans Gymnasium en de stg Erasmushuis R’dam

en “Mensenrechten in de stad van Erasmus” door stichting Huis van Erasmus in het bibliotheektheater. 

— vrij. 27 okt. Uitreiking van de Lof der Zotheidspeld aan mw Lilian Gonçalves – Ho Kang You in de Burgerzaal van het stadhuis, door stichting Comité Erasmus

en “Goed gesprek: Een grap of een belediging: zijn er grenzen aan de vrijheid van meningsuiting” door organisatie Quardin, in de bibliotheek.

— zat. 28 okt. “IJsbrekers in ontmoeting met Erasmus” in en door de bibliotheek

en “Living library – geen boeken maar mensen lenen/lezen”, door Martijn Bergsma in de bibliotheek

en “Write for rights” in en door de bibliotheek ism Amnesty International

en studiedag “Remonstranten in de ban van Erasmus” in gebouw Arminius, door het Remonstrants Erfgoed ism Remonstrantse Vereniging Rotterdam.

— zo. 29 okt. Filosofie workshop “Durf te denken over…..Erasmiaanse waarden” door filosoof Ruby Knipscheer in de bibliotheek.

Steven Lamberts beschrijft enkele activiteiten in zijn welkomstoespraak bij de uitreiking van de Lof der Zotheidspeld.

Erasusweek 2023: Welkom door Steven Lamberts

voorzitter van het Comité Erasmus icoon van Rotterdam

Mevrouw de wethouder, mevrouw Gonçalves, familieleden en vrienden van mevrouw Gonçalves, geachte aanwezigen: welkom bij de viering van de 557ste verjaardag van Desiderius Erasmus.

Dit jaar is het 75 jaar geleden dat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens werd aangenomen. Vele aspecten van het gedachtegoed van Erasmus hebben bijgedragen aan het tot stand komen van het concept mensenrechten. Reden voor het Comité Erasmus om dit jaar “Mensenrechten” als thema van onze verjaardagsviering te kiezen.

Het Comité Erasmus, icoon van Rotterdam, bestaat uit 16 Rotterdamse instellingen en organisaties die samenwerken met het doel om Erasmus tot HET boegbeeld van zijn geboortestad te maken.

Wij hebben als belangrijkste doelen het gedachtegoed van Erasmus onder de Rotterdammers uit te dragen: immers, hij staat voor vrijheid van meningsuiting met wederzijds respect en tolerantie, voor het belang van dialoog met humor en ironie, maar ook voor het belang van kennis en educatie. Basisprincipes waarvan wij hopen dat iedere Rotterdammer ze omarmt.

Daarnaast bevorderen wij de bekendheid van Erasmus in het stadsbeeld en het gebruik van zijn naam – eigenlijk zijn merk – bij het positioneren van de stad Rotterdam in binnen-en buitenland.

“Erasusweek 2023: Welkom door Steven Lamberts” verder lezen

Erasmusweek 2023: Erasmus, juist nu!

door Han van Ruler

Professor Intellectuele Geschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Vice-decaan van de Erasmus School of Philosofy (ESPhil)

Mevrouw de wethouder, hooggeachte laureaat, zeer geachte aanwezigen, 

I

Soms lees ik Erasmus en kan mij zijn beeldtaal maar nauwelijks boeien. Neem bijvoorbeeld zijn lofprijzing van Alexander Stewart, de bastaardzoon van de Schotse Koning die bisschop van St. Andrews zou worden en met wie Erasmus in Siena nog onder één dak had gewoond toen hij de jongen retorica en Grieks onderwees. Alexander wordt door Erasmus afgeschilderd als het allerbraafste jongetje van de klas. Elke dag werkte hij aan zijn studies. In de namiddag wijdde hij zich aan muziek en aan zang, maar als hij ’s avonds ging eten, ging dat altijd weer gepaard met voorleessessies uit stichtelijke literatuur. De tiener, schrijft Erasmus instemmend, maakte enkel tijd vrij voor de uitoefening van zijn godsdienst… en natuurlijk ook nog om te slapen. Als hij al eens tijd had voor iets anders, zocht hij geen ontspanning, maar stortte hij zich op het lezen van de historieschrijvers. Een voorbeeldige jongen, kortom, geheel aan de muzen en vooral aan Christus gewijd. 

Wij brengen vandaag Erasmus en de mensenrechten bij elkaar, maar is Erasmus daar wel modern genoeg voor? Rotterdam is dan een heel moderne stad, maar Erasmus lijkt soms hopeloos verouderd. Mensenrechten bestonden in zijn tijd nog niet en aandacht voor individuele keuzes bij het inrichten van je persoonlijke leven al helemaal niet. Wat hebben we in een tijd waarin we vooral elkaars passies bewonderen aan een denker die zich daar continu minachtend over uitliet en die alleen deugd, ijver en stichtelijke vroomheid prijst? Wat moeten we in onze tijd van globalisme en diversity-vraagstukken [bovendien] met een theoloog die een Christocentrisch wereldbeeld vertegenwoordigt? En wat moet onze Speld-laureaat Lilian Gonçalves – Ho Kang You, die in haar Mandeville-lezing van 2007 (natuurlijk ook hier in Rotterdam) als geen ander de schaduwkanten van “corporatisme, gemeenschapszin [en] hechte nationale eenheid” heeft benadrukt, met een denker die politiek zag als het aandacht geven aan het eigen volk, en die Plato en het Nieuwe Testament voorschreef als norm voor de gehele mensheid?

“Erasmusweek 2023: Erasmus, juist nu!” verder lezen